Khám phá nghệ thuật trang trí ấm tử sa ( Phần 2)

Thông thường trải qua quy trình nặn tạo hình chiếc ấm tử sa đã đáp ứng được nhu cầu sử dụng của trà nhân. Tuy vậy, để chiếc ấm trở thành một tác phẩm nghệ thuật trân quý, thêm phần hoàn hảo hơn, người nghệ nhân sẽ thêm công đoạn trang trí ấm tử sa. Sẽ là hoa văn, cũng sẽ là câu chữ, cũng có thể là bức họa vẽ tay hay đắp nổi. Tất cả đều mang nét tỉ mỉ, tinh tế và hơi thở độc đáo. Cùng Trà Công Phu khám phá tiếp công đoạn mang tính thẩm mỹ cao này qua phần 2. 

Các dạng trang trí thường được sử dụng

Dát vàng - bạc, khảm trai ngọc

Để nâng tầm sự sang trọng, phú quý cho ấm đất tử sa, nhiều người nghệ nhân sử dụng thêm các vật liệu quý hiếm đắt giá để trang trí của mình. Các vật liệu đó chủ yếu là vàng, bạc, ngọc bích, khảm trai, gỗ gụ ( dùng làm quai, núm ấm), ngọc trai, ... Vàng, bạc thường được kéo dài thành dải lụa dài rồi dát lên trên bề mặt ấm. Trải qua quá trình khía, dát, đánh bóng, làm mịn để tạo ra hoa văn mong muốn. 

Ấm Tử Sa được dát vàng

Khảm trai, trám ốc được sử dụng rộng rãi trong đồ sơn mài, đồ gỗ, gương đồng và các đồ dùng khác. Bởi loại vật liệu này phát ra ánh sáng đặc biệt dưới ánh đèn nên chúng có màu sắc sặc sỡ và rất đẹp. Sử dụng chúng trong đồ gốm màu tím cũng có thể đạt được hiệu ứng đẹp tương tự trên đồ gỗ sơn mài. Vỏ sò, ốc, trai được đẽo gọt thành những hình thù đặc biệt như hoa lá, chim muông, hình người, nhân vật, gian nhà… rồi dát lên bề mặt ấm theo nhu cầu riêng. 

Trám đất màu

Trám đất sét màu là một phương pháp truyền thống của nghệ thuật trang trí ấm tử sa. Người nghệ nhân dùng dao khắc rãnh trên bề mặt ấm khi chúng chưa khô hoàn toàn sau đó lấp đầy các rãnh bằng đất có màu sắc khác nhau, sau đó đánh bóng bề mặt. Phương pháp khảm đất sét có thể tạo thành các vết nứt băng, hoa văn cánh hoa, v.v. trên bề mặt của đồ sứ màu tím, rất sinh động và tài tình một cách tự nhiên.

Bọc bạc, bọc thiếc

Trong quá trình sử dụng không thể tránh khỏi những va đập những chỗ lồi lõm như tay cầm, miệng và núm ấm dễ bị gãy, có thể bị nứt gãy thân ấm. Vì yêu thích và trân quý chiếc ấm đất tử sa, người xưa đã dùng thiếc để bọc bề mặt của nó để tránh va chạm các bộ phận dễ bị tổn thương của ấm. Phần tay cầm, núm và miệng bằng ngọc bích cũng được dùng để khảm vào những phần bị hỏng và khuyết của thân ấm.  Nhận thấy ấm tử sa được bọc thiếc, bạc cũng rất đẹp, từ đó trào lưu này dần lan rộng và trở thành xu hướng trong một thời gian. Sau thời Trung Hoa Dân Quốc, nghề thủ công này dần mai một.

Điều chỉnh đặt cát khoáng và đặt rải cát

"Điều chỉnh khoáng" còn được gọi là cát hỗn hợp, là một trong những kỹ thuật trang trí ấm tử sa truyền thống xuất hiện vào cuối triều đại nhà Minh và đầu triều đại nhà Thanh. Đó là trộn một lượng cát khoáng đã làm mịn nhất định vào bùn, nhào và dùng búa đập nhiều lần cho phân đều, sau đó dùng tay điều chỉnh thành những mảnh đất để làm thành ấm tử sa

Đất tử sa nguyên khoáng trộn với cát mịn có thể làm giảm tỷ lệ co ngót của đất,chống nứt, vỡ trong quá trình sấy và nung, trong quá trình này, người ta dần nhận ra rằng nó còn có tác dụng trang trí. Bề mặt của ấm đất tử sa được tạo ra bằng cách điều chỉnh cát sẽ xuất hiện những ngôi sao mờ nhạt, một số giống như vỏ quả lê, một số giống như hoa thơm ngọt, mang một vẻ đẹp độc đáo.

Ấm Tử Sa Á Minh Tứ Phương Biến Thể - ATS1221 được phối khoáng đặt cát

Quá trình rải cát về cơ bản giống như quy trình điều chỉnh cát, đều thêm các hạt cát vào bùn, nhưng việc rải cát là để trải cát trên bề mặt của bùn thay vì trộn nó trong bùn, điều này cho thấy Quá trình rải cát hiệu quả hơn. Người ta chú trọng nhiều hơn đến tính chất trang trí của đá mài hơn là tính thực tế của nó. Cát được sử dụng trong quá trình rải cát được chia thành hai loại là cát thô và cát đã nghiền mịn. Để tạo hiệu ứng phản ứng rõ ràng, khác biệt, người nghệ nhân thường thêm vào các loại cát khác với chất đất tạo ra ấm. 

Đất tử sa chồng đất tử sa

Nói đơn giản hơn đây là hình thức phối các dải đất khác loại với nhau để tạo ra dải đất mới. Hai hoặc nhiều loại đất có màu sắc khác nhau được tạo thành các dải đất, xoắn lại với nhau, sau đó được chà xát, cuộn lại và xếp chồng lên nhau để tạo thành các dải mới. Các dải đất có thể được kéo trực tiếp thành các khoảng trống hoặc cắt thành các mảnh để dát và tạo hình, sao cho hiệu ứng trang trí của các màu bùn khác nhau tương phản với nhau sẽ xuất hiện trên bàn. Độ khó của phương pháp trang trí này đó là cần biết lựa chọn các loại đất có đặc tính tương đối giống nhau, phối với tỷ lệ phù hợp, lựa chọn nhiệt độ nung chuẩn xác tránh độ co ngót không đều hay phân tách đất

Qua bài viết trên chắc hẳn quý trà nhân đã hiểu hơn về nghệ thuật trang trí ấm tử sa của người nghệ nhân Nghi Hưng. Để sở hữu cho mình những chiếc ấm độc đáo, giá trị, vui lòng liên hệ với Trà Công Phu qua hotline: 0969.781.500

Xem thêm: 

+ Cách chọn ấm tử sa sao cho đúng
+ Hướng dẫn cách khai ấm tử sa sau khi mua
+ Bàn pha trà điện kiểm soát nhiệt độ pha

+ Những loại trà thượng hạng giành cho người sành trà. 
+ Những trà cụ cần có trên bàn trà

+ Công cụ chế tác ấm tử sa ( Ấm tử sa - Những điều bạn chưa biết phần 1 )

+ Lò nung ấm tử sa ( Ấm tủ sa - Những điều bạn chưa biết phần 2)

+ Khám phá nghệ thuật trang trí ấm tử sa phần 1